Opłacalność pompy ciepła

Na pytanie o opłacalność pompy ciepła odpowiedź może być tylko jedna. Tak, montaż pompy ciepła zdecydowanie się opłaca. Jednak, jak to często bywa, trzeba zwrócić uwagę na wiele czynników i niuansów, które na opłacalność ogrzewania domu pompą ciepła wpływają. Począwszy od właściwego doboru rodzaju i mocy pompy ciepła, poprzez koszt pompy ciepła, aż po koszty jej eksploatacji.

Wybór: powietrzna czy gruntowa pompa ciepła

Która wybrać, która jest lepsza? Przede wszystkim trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, czy mamy warunki gruntowe do instalacji pompy ciepła gruntowej. Pompy gruntowe wymagają wykonania odwiertów dla wymienników pionowych lub wystarczającej powierzchni dla wymiennika poziomego. W każdym przypadku wiąże się to z pracami ziemnymi i udziałem ciężkiego sprzętu na działce. Wymiennik poziomy będzie także zajmował dużą powierzchnię działki, która nie może być zabudowana. Koszt instalacji, w tym robót ziemnych i materiałów powodują, że montaż pompy gruntowej jest droższy.

W przypadku montażu powietrznej pompy główne koszty ograniczają się do kosztów komponentów i ich montażu. Różnice w cenach pomiędzy tymi dwoma rodzajami pomp są znaczące.

Koszty ogrzewania pompą ciepła

Koszt pompy gruntowej wraz z montażem jest wyższy średnio o około 40% od kosztu pompy powietrznej. Jednak to eksploatacja pomp ciepła gruntowych będzie tańsza. Wynika to przede wszystkim z tego, iż pompa gruntowa jest stabilniejsza jeżeli chodzi o warunki jej pracy. Temperatura gruntu poniżej strefy przemarzania nie ulega dużym wahaniom i pozwala na stabilną pracę pompy gruntowej na w miarę stałym poziomie efektywności.

Pompa powietrzna, której główna jednostka umiejscowiona na zewnątrz budynku w przypadku niskich temperatur traci swoją efektywność. To powoduje, że musi być wspomagana tak zwanym źródłem szczytowym, a więc po prostu grzałką elektryczną. Niższe koszty eksploatacji pompy gruntowej wynikają więc z wyższej efektywności i w efekcie niższego zużycia prądu.

Średnio pompy gruntowe zużywają o około 40% mniej prądu, tak więc w dłuższym horyzoncie czasowym to pompa gruntowa będzie tańsza w eksploatacji. Niestety wiąże się to z wyższą inwestycją początkową. Te wyższe koszty inwestycyjne oraz czasami brak wystarczającej powierzchni powodują, że to pompy ciepła powietrzne są bardziej popularne.

Czym się kierować przy wyborze pompy ciepła?

Przyjmijmy założenie, iż zapadła decyzja o wyborze powietrznej pompy ciepła. Ale którą pompę wybrać i którego producenta? Jak już wielokrotnie podkreślaliśmy najważniejszy jest właściwy dobór mocy pompy do zapotrzebowania energetycznego budynku. To przede wszystkim sprawi, że opłacalność pompy ciepła będzie na wysokim poziomie. Skala oszczędności będzie tym większa, im bardziej energo- i kosztochłonne jest nasze obecne źródło ciepła.

Jeżeli ten etap też już mamy za sobą to musimy podjąć decyzje o rodzaju pompy ciepła: split, czy monoblok. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w jednym z poprzednich wpisów.

Wydajność pomp ciepła

Mimo tego, że pompa ciepła należy do odnawialnych źródeł energii to jednak sama potrzebuje energii elektrycznej. I to właśnie poziom zużycia energii elektrycznej przede wszystkim wpływa na efektywność pompy ciepła.

Ta efektywność określana jest wieloma współczynnikami, jednak najważniejszy z nich to COP (Coefficient of Performance). Współczynnik ten określa, jaka jest relacja pomiędzy zużytą energią elektryczną, a energią cieplną dostarczoną do budynku. Nowoczesne pompy ciepła mają ten współczynnik na poziomie 5. Przeciętne COP dla pompy ciepła wynosi około 4,5. Tak więc im wyższy będzie COP, tym pompa będzie zużywała mniej prądu i tym samym będzie tańsza w eksploatacji.

Rodzaj ogrzewania

Na wybór pompy ciepła będzie miał też wpływ rodzaj ogrzewania, które mamy lub będziemy mieli zainstalowane w domu. W przypadku starszych domów z systemem grzejnikowym minimalna temperatura zasilania powinna oscylować na poziomie około 55 stopni. W przypadku ogrzewania podłogowego temperatura zasilania to najczęściej 35 stopni. Jeżeli mamy w domu dwa obiegi w postaci ogrzewania podłogowego i grzejników to warto rozejrzeć się za pompą dwuobiegową, która do każdego z obiegów dostarczy wodę o innej temperaturze.

Producenci pomp ciepła

No dobrze, ale wróćmy do wyboru producenta naszej pompy. Czym się kierować, gdzie szukać informacji i na jakiej podstawie podejmować decyzję dotycząca wyboru?

Tylko w naszej bazie pomp znajdziecie niemal 900 różnych pomp od 39 producentów. Znajdują się w niej zarówno bardzo znane marki, firmy średnio rozpoznawalne, jak i marki niemal zupełnie nikomu nie znane. Którą wybrać?

Można by powiedzieć, że wszystko zależy od naszej indywidualnej skłonności do ryzyka. Podświadomie większość z nas wybiera rozwiązania, które już zna, albo przynajmniej o nich słyszał. Pamiętajmy, że jeżeli pompa ciepła będzie jedynym źródłem ogrzewania budynku, ale także i ciepłej wody to jest to wybór jednak strategiczny. Wystarczy wyobrazić sobie awarię pompy przy temperaturze -20 stopni na dworze i problem z serwisem. Każdy dokonuje wyborów we własny sposób i na własne ryzyko. Proponujemy wybrać trzy rozwiązania z różnych półek cenowych i dokładnie je porównać.

Wybór pompy ciepła

Jakie parametry należy wziąć pod uwagę przy wyborze pompy ciepła? Pisaliśmy już o wydajności pompy określanej współczynnikiem COP, z którego dowiemy jakie zużycia energii elektrycznej możemy się spodziewać. Dane te są udostępniane przez producentów w kartach katalogowych. Karty zaś można znaleźć w naszej bazie pomp dla każdej pompy znajdującej się w bazie oddzielnie.

Koszty energii zużywanej przez pompę to nie jedyne informacje, które znajdziemy w kartach katalogowych. Ważną informacja w kontekście ewentualnego uzyskania dofinansowania pompy ciepła jest klasa efektywności energetycznej. W przypadku pomp o podwyższonej efektywności (klasa A++ dla 55 stopni) możliwe jest uzyskanie większej kwoty dofinansowania.

Sprawdźmy także:

• do jakiej deklarowanej temperatury na zewnątrz będzie działała pompa
• jaką temperaturę wody uda się uzyskać dla trybów co i cwu
• czy pompa obsługuje dwa obiegi (dla mieszanych systemów ogrzewania)
  wydajność grzewczą dla różnych temperatur zewnętrznych
• współczynnik SCOP (Seasonal Coefficient of Performance), który pozwala obliczyć, ile prądu zużyje pompa w ciągu danego okresu np. sezonu grzewczego.

Kolejnym czynnikiem, który powinniśmy wziąć pod uwagę jest okres zakres gwarancji na pompę.

Gwarancja na pompy ciepła

Producenci pomp ciepła najczęściej oferują okresy gwarancyjne na okres od 2 do 5 lat. Przy krótszych okresach, tych na 2 -3 lata dają najczęściej możliwość przedłużenia okresu gwarancji do 5 lat, jednak pod warunkiem dokonywania corocznych przeglądów. Przeglądy te są najczęściej odpłatne, a ich koszt oscyluje w kwotach od 500 do 1500 złotych. Zdarzają się jednak i tacy, którzy wymagają dwóch przeglądów w ciągu każdego roku obowiązywania gwarancji.

Czasami stosowane są także różne wyłączenia i wyjątki, które warto zweryfikować. Dla przykładu firma Panasonic udziela 3-leniej gwarancji na całą pompę oraz 5 lat na samą sprężarkę, wymagając przy tym przeglądów w okresach co minimum 5 i maksimum 7 miesięcy.

Ile zaoszczędzę po montażu pompy ciepła?

Jako przykład weźmy dom o powierzchni 130 m2 – średnioenergochłonny. Dla takiego domu powinniśmy założyć pompę ciepła o mocy około 8 kW.

Ile będzie kosztowało średnio roczne ogrzewanie pompą w porównaniu do innych źródeł?

• pompa ciepła powietrzna > 3 000 PLN
• gaz ziemny > 4 500 PLN
• kocioł na węgiel > 5 500 PLN
• kocioł na pellet > 6 000 PLN
• kocioł olejowy > 7 500 PLN

Powyższe porównanie opiera się na aktualnych cenach nośników energii.

Wyższa opłacalność pompy ciepła z fotowoltaiką

Cena ogrzewania pompą ciepła zależy od wielu czynników, ale przede wszystkim od zużycia energii elektrycznej. Dlatego też doskonale sprawdzi się we współpracy z instalacją fotowoltaiczną. Opłacalność pompy ciepła rośnie wówczas niemal wykładniczo. Takie połączenie to niemal energetyczne perpetum mobile, z którego możemy uzyskać darmową (oczywiście po dokonaniu inwestycji) energię elektryczną, ciepło i ciepłą wodę użytkową. Biorąc pod uwagę dostępne zarówno na pompy ciepła, jak i na fotowoltaikę dotacje oraz ulgę termomodernizacyjną, taka inwestycja nie musi się długo zwracać.

Przy obecnych cenach energii okres zwrotu w zależności od poniesionych kosztów inwestycyjnych może oscylować w zakresie od około 6 do 10 lat. Przewidywany w najbliższych miesiącach znaczący koszt nośników energii spowoduje, że taki duet może stać się wręcz okazją inwestycyjną.